Quy trình ủ compost giữa lá dầu rái khô và rác thải nhà bếp (rau, củ, quả) tại các đơn vị đóng quân độc lập

Các tác giả

  • Nguyen Thi Xuan Hong (Tác giả đại diện) Viện Công nghệ Nhiệt đới, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự
  • Bui Hong Ha Viện Công nghệ Nhiệt đới, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự
  • Duong Xuan Tra Viện Công nghệ Nhiệt đới, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự

DOI:

https://doi.org/10.54939/1859-1043.j.mst.208.2025.91-97

Từ khóa:

Lá khô cây dầu rái; Rác thải nhà bếp (rau củ quả); Ủ compost; Mùn hữu cơ; Enzym Bima.

Tóm tắt

Cây dầu rái (Dipterocarpus alatus) thường được lựa chọn trồng phổ

 Cây dầu rái (Dipterocarpus alatus) được trồng phổ biến trong các đơn vị quân đội nhờ sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất, chịu hạn và có rễ ăn sâu giúp cây đứng vững, hạn chế gãy đổ trong gió bão, đảm bảo an toàn công trình. Hiện nay, lá khô của cây chủ yếu được thu gom, đốt bỏ, gây ô nhiễm do chứa 50 - 70% tinh dầu và 30 - 40% nhựa dầu, phát thải nhiều chất độc hại. Nghiên cứu này xây dựng, đánh giá quy trình ủ compost nhằm tận dụng nguồn lá cây họ Dầu kết hợp rác thải nhà bếp. Với tỷ lệ 60% lá dầu rái khô, 15% bã trấu và 25% rác nhà bếp (rau, củ, quả) theo khối lượng, sản phẩm thu được là mùn hữu cơ đạt chuẩn. Chế phẩm sinh học Bima được dùng để thúc đẩy phân hủy. Kết quả cho thấy mùn hữu cơ đạt tiêu chuẩn 10TCN 526:2002 về phân hữu cơ vi sinh từ rác sinh hoạt, với các chỉ tiêu: hạt qua rây 5mm đạt 97,1%; độ ẩm 32,26%; pH 7,58; chất hữu cơ 34,16%; nitơ tổng 2,61%; không phát hiện Salmonella spp.

biến tại các đơn vị quân đội nhờ hội tụ nhiều đặc tính sinh thái và có giá trị thực tiễn cao. Dầu rái là loài cây gỗ lớn, thân thẳng, tán rộng, lá to xanh quanh năm, có khả năng sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất và chịu được điều kiện khô hạn. Hệ rễ ăn sâu giúp cây đứng vững, ít bị gãy đổ trong gió bão, đảm bảo an toàn cho công trình quân sự. Ngoài ra, dầu rái còn có ý nghĩa trong lĩnh vực quân sự – dân sinh khi nhựa cây có thể sử dụng làm chất chống thấm, nhiên liệu đốt. Tuy nhiên, lá khô của cây dầu rái phần lớn đang được xử lý bằng phương pháp thu gom và đốt. Thành phần chính trong lá dầu gồm: 50-70% tinh dầu và 30-40% nhựa dầu. Khi đốt lá dầu khô sẽ gây hại cho sức khỏe và môi trường do khói thải chứa nhiều chất độc hại. Nghiên cứu này tập trung vào việc xây dựng và đánh giá quy trình ủ compost nhằm tận dụng hiệu quả nguồn lá cây họ Dầu và rác thải nhà bếp. Mục tiêu chính là giảm thiểu lượng rác thải hữu cơ phát sinh tại các đơn vị đóng quân độc lập và tạo ra sản phẩm mùn hữu cơ chất lượng, phục vụ cho công tác tăng gia sản xuất và cải tạo đất. Nội dung nghiên cứu thử nghiệm với các thông số khác nhau nhằm xác định tỷ lệ phối trộn tối ưu giữa nguyên liệu giàu carbon (lá khô cây dầu rái) và nguyên liệu giàu nitơ (rác thải nhà bếp-rau củ quả) để đảm bảo tỷ lệ C/N phù hợp cho quá trình phân hủy. Theo dõi và kiểm soát các thông số kỹ thuật quan trọng trong quá trình ủ, bao gồm: nhiệt độ (đảm bảo đạt pha nhiệt độ cao để diệt mầm bệnh), độ ẩm, pH. Đánh giá chất lượng sản phẩm mùn hữu cơ thông qua các chỉ tiêu hóa lý (như pH, độ ẩm, hàm lượng chất hữu cơ tổng số, hàm lượng Nitơ tổng số, Vi khuẩn Salmonella spp.) và so sánh với tiêu chuẩn phân bón hiện hành. Kết quả cho thấy quy trình ủ đã được chuẩn hóa, tạo ra sản phẩm mùn hữu đạt tiêu chuẩn, có khả năng ứng dụng thực tiễn cao, góp phần giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải hữu cơ và thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại các đơn vị quân đội.

Tài liệu tham khảo

[1]. Ministry of Natural Resources and Environment (MONRE), “Technical guidelines for compost production from organic municipal solid waste”, Hanoi, Vietnam, (2012).

[2]. J. R. Borglin, S. J. S., W. H., et al., “An overview of the sustainability of solid waste management at military installations”, International Journal of Environmental Technology and Management, (2009).

[3]. United Nations Environment Programme (UNEP), “Global Waste Management Outlook”, United Nations Environment Programme, (2018).

[4]. D. Hoornweg and P. Bhada-Tata, “Waste management in the developing world: A new look”, World Bank Group, (2013).

[5]. Nguyen Thanh Binh, Le Dinh Xuan, Nguyen Huu Tan, Tran Quang Huy, “Study on aerobic composting model of chicken manure and rapid assessment of stability of compost products after composting”, Journal of Science & Technology, Vol. 61, No. 7, pp. 38–45, (2018).

[6]. S. V. K. et al., “Optimizing food waste composting parameters and evaluating heat generation”, Applied Sciences, Vol. 10, No. 7, Article 2284, (2020).

[7]. Phan Quang Huong, “Research on the process of processing straw into organic fertilizer”, Research Topic, (2020).

[8]. Pham Thi My Tram, “Study on the influence of some factors on the composting process from water hyacinth”, Thu Dau Mot University Science Journal, (2016).

Tải xuống

Đã Xuất bản

25-12-2025

Cách trích dẫn

[1]
nguyen thi xuan hong, Bui Hong Ha, và Duong Xuan Tra, “Quy trình ủ compost giữa lá dầu rái khô và rác thải nhà bếp (rau, củ, quả) tại các đơn vị đóng quân độc lập”, JMST, vol 108, số p.h 208, tr 91–97, tháng 12 2025.

Số

Chuyên mục

Hóa học, Sinh học & Môi trường